Preoperatieve angst zorgt voor postoperatieve pijn

Goedemorgen!

Angst. Paniek. Huilbuien. Gespannen lichaam. Hartkloppingen. Kortom, mezelf niet meer zijn. Dat was mijn situatie bijna 1,5 jaar geleden. Ik heb wel eens van artsen gehoord dat preoperatieve angst een grote invloed heeft op het herstelproces na een operatie. Aangezien ik nu nog ongemakken ondervind én ik zeer heftige preoperatieve angst heb ondervonden vond ik het tijd om eens onderzoek te doen naar dit onderwerp.

Regelmatig scroll ik door de foto's van mijn traject. De voor-foto's, de foto's van in het ziekenhuis, het herstel en uiteindelijk de foto's toen ik het hele traject achter de rug had. Wat een immense verschillen. Iedereen ziet het ook, overduidelijk. Ruim een maand voor de operatie ben ik nog bij de Medisch Fotograaf geweest om nieuwe foto's te maken. Op die foto's straal ik paniek, angst en ongeluk uit. Uitgeblust was ik. Als ik nu naar die foto's kijk, lijkt het alsof ik naar een vreemd persoon kijkt. Ik ken dat meisje niet. Er is op die foto's werkelijk niets van de "echte" vrolijke, enthousiaste en spontane Cindy te bekennen. Ongelooflijk maar waar. Kijk maar eens naar de verschillen van toen en nu. Van een hoopje ellende naar een stralende vrouw. Het tij kan keren... en dat in een relatief korte tijd.

Van een paniekerig en angstig meisje naar een stralende jonge vrouw

Dat zijn de uiterlijke verschillen tussen paniek en rust/balans. In het lichaam zijn er echter ook een aantal dingen die veranderen als iemand angst ervaart. Er zijn veel onderzoeken gedaan naar het effect van preoperatieve angst op het herstel van patiënten. Zou mijn heftige preoperatieve angst de oorzaak zijn van klachten die ik nu nog ondervind? Ik ging op onderzoek uit en kwam veel herkenbare dingen tegen.

Psychosociale factoren spelen naast onder andere de aard van de aandoening, de chirurgische procedure en de medische nazorg een rol in het herstel na een operatie. Angstige patiënten hebben een verhoogde bloeddruk en polsfrequentie. In de literatuur kwam ik ook tegen dat angstige patiënten meer ventriculaire extrasystoles (overslaande hartslag) hebben. Hey, dat komt me allemaal bekend voor!! Bij een ziekenhuisbezoek en al zéker voor de operatie voelde ik mijn hart in mijn keel en mijn bloeddruk steeg naar ongekende hoogtes. In tijden van stress komt het wel vaker voor dat mijn hart een 'sprongetje' maakt. Nu heb ik daar dus de verklaring voor en nee, het is verder niet gevaarlijk voor gezonde mensen!
Ook hebben angstige patiënten een verhoogd bewustzijnsniveau (arousal), waardoor er meer anesthesie nodig is, zeker bij de inleiding van de narcose.

Er zijn een aantal psychologische interventies die de preoperatieve angst verminderen en het herstel bevorderen. Denk hierbij aan iets simpels zoals het verstrekken van informatie door de arts. De patiënt heeft hierdoor een realistisch verwachtingspatroon en een gevoel van controle (weten wat er gaat gebeuren). Dit in combinatie met andere psychologische interventies zoals afleiding en de aandacht richten op de positieve aspecten van een ingreep, zorgt voor positieve resultaten. Het verblijf in het ziekenhuis is korter, er wordt minder pijn ervaren en de vraag om medicatie na de operatie neemt af.

Helaas blijken deze interventies lang niet bij alle patiënten te werken en wordt er nog steeds een hoog angstniveau ervaren. Dit had ik zelf ook. Wat ik ook probeerde om rustig te blijven en ontspannen te raken, het lukte me niet. Toch had ik er voor mijn gevoel alles aan gedaan. Ik had heel veel informatie gekregen van Dr. de Jonge, ik probeerde me te richten op de positieve aspecten van de ingreep, ik zocht voldoende afleiding, ik slikte kalmeringstabletten op homeopathische basis en de laatste dagen voor de operatie slikte ik zelfs Valium, maar helaas. De angst hield mij in zijn greep. Het gevoel de controle uit handen te moeten geven maakte me gek. Ik was niet alleen bang voor de pijn, maar ook voor de narcose. Awareness komt niet zo vaak voor, maar toch: je zal maar op de operatietafel liggen met een doek over je hoofd en niet aan kunnen geven dat je iets voelt... Dit trauma heb ik opgelopen toen ik een ruggenprik kreeg voor mijn knieoperatie. Het gevoel in mijn onderlichaam verdween niet helemaal, waardoor ik de pijnsensatie nog voelde. Totaal niet te vergelijken met algehele anesthesie natuurlijk, maar het was wel een vorm van anesthesie (spinaal) die niet werkte. Gelukkig kon ik het toen nog aangeven en kreeg ik een roesje. Toch heeft dit zo'n grote indruk op me gemaakt, dat die angst altijd is blijven hangen. Niet terecht natuurlijk, maar het is wel zo. Overigens heeft de MatriXmethode mij wel een stukje op weg geholpen om deze angst achter me te laten.

Afijn, terug naar het verband tussen preoperatieve angst en postoperatieve pijn.  Uit onderzoek is gebleken dat patiënten met een verhoogd angstniveau na een operatie vaker vragen om pijnstillers, langer in het ziekenhuis verblijven en het algemene herstel langer in beslag neemt. Een verband dat te verwachten viel.

Als ik dat even op mezelf ga reflecteren. Ik ging in paniek de narcose in en zo kwam ik er ook weer uit. Ik werd hysterisch wakker. Ik hoorde een verpleger nog zeggen: "Pakken jullie even die andere bedden, dan blijf ik even bij deze patiënt". Ik was helemaal aan het trillen (postoperative shivering). De verpleger bedekte me met warme dekens, pakte mijn hand vast en trachtte me gerust te stellen. Ik weet nog dat ik de lift werd ingereden en dat mij werd verteld dat ik beter mijn ogen open kon houden om misselijkheid te voorkomen, maar daarna heb ik nergens meer iets van meegekregen. Tot op de kamer, daar werd ik langzaam wakker en besefte ik dat de operatie achter de rug was.

Om verder in te gaan op postoperatieve gevolgen van angst:
- Vaker vragen om pijnstillers; ik weet niet wat gemiddeld is, maar ik heb best veel pijn gehad na de operatie. Ik kreeg zo vaak als mogelijk was Paracetamol zetpillen en eenmaal thuis ging ik over op Ibuprofen bruistablet. Archel is nog naar de huisarts gegaan om Zaldiar te halen, een iets zwaardere pijnstiller. Hierop deed ik het prima.

- Langer in het ziekenhuis; dat was bij mij niet het geval. Hoewel het misschien beter was geweest om langer te blijven, was ik blij dat ik al na 2 nachten terug mocht naar mijn vertrouwde omgeving, waar Archel de taak van verpleger op zich nam. Ik verveelde me kapot in het ziekenhuis, ik lag alleen op een kamer en ik kon me niet concentreren om een tijdschrift te lezen.

- Trager herstel; dit is juist waarom ik op zoek ging naar het verband tussen preoperatieve angst en postoperatieve pijn. Wat ik eigenlijk al wist door gesprekken met andere professionals, is nu bevestigd. Bezoekers van de blog die mij persoonlijk mailden en met wie ik gedurende hun traject contact had, herstelden naar mijn gevoel sneller. Als ik dan vroeg naar angstgevoel voor een operatie, viel dit gevoel in hun ogen wel mee. Dus dat verklaart de boel! Ook ken ik enkele patiënten die net als mij veel angst hebben gekend in het voortraject en je kan het al raden: ook zij hadden meer moeite in het herstelproces. Helaas.

Ik vond het interessant om het internet in te duiken om meer te weten te komen over het genoemde verband. Mijn gedachten over dit onderwerp worden bevestigd. Ik blijf in ieder geval hopen dat mijn weg naar herstel nog verder gaat en dat ik op een dag kan zeggen: het is allemaal weer 100% in orde...

Ik ben een doorzetter, een bijtertje, ik geef niet op. Ik blijf ervoor gaan en zal, hoe gefrustreerd ik soms ook ben, niet rusten voordat ik er alles aan heb gedaan om volledig te herstellen!

Liefs,

Cindy